Systematiek

Introductie

Deze pagina beschrijft de systematiek van de zoetwater bryozoën en is grotendeels ontleend aan [Ryland] en [Mundy]. Verderop op deze pagina worden ook de verschillende klassen en genera in meer detail beschreven.
Zie het overzicht van alle synoniemen om snel een soort bij een synoniem op te kunnen zoeken (gebruik de zoekfunctie van de browser (CTRL-F).

Van de drie klassen in het phylum Bryozoa komen er twee (deels) in zoet water voor:

De Gymnolaemata (deels)
De Phylactolaemata (volledig)

De klasse Gymnolaemata omvat, in zoet/brak water, de volgende genera:

Paludicella (zoet)
Victorella (brak)

De klasse Phylactolaemata omvat de volgende genera:

Cristatella
Fredericella
Lophopodella
Lophopus
Pectinatella
Plumatella

Volgens [Mundy] pagina 13 zijn de volgende bryozoën in (Noord-West) Europa te vinden. Daarnaast is er recent nog een nieuwe soort beschreven (P. geimermassardi).

Klasse	Familie	Genus	Soort	Beschreven door
Gymnolaemata	Ctenostomata	Paludicella	P. articulata	Ehrenberg 1831
Gymnolaemata	Ctenostomata	Victorella	V. pavida	Savilli Kent 1870
Phylactolaemata	Cristatellidae	Cristatella	C. mucedo	Cuvier 1798
Phylactolaemata	Fredericellidae	Fredericella	F. sultana	Blumenbach 1779
Phylactolaemata	Lophopodiae	Lophopus	L. crystallinus	Pallas 1768
Phylactolaemata	Lophopodiae	Pectinatella	P. magnifica	Leidy 1851
Phylactolaemata	Plumatellidae	Hyalinella	H. punctata	Hannock 1850
Phylactolaemata	Plumatellidae	Plumatella	P. casmiana	Oka 1907
Phylactolaemata	Plumatellidae	Plumatella	P. emarginata	Allman 1844
Phylactolaemata	Plumatellidae	Plumatella	P. fruticosa	Allman 1844
Phylactolaemata	Plumatellidae	Plumatella	P. fungosa	Pallas 1768
Phylactolaemata	Plumatellidae	Plumatella	P. geimermassardi	Wood & Okamura 2004
Phylactolaemata	Plumatellidae	Plumatella	P. repens	Linnaeus 1758

Detail beschrijving van klassen en ordes

Klasse Gymnolaemata

Voor de Gymnolaemata in zijn algemeen geldt dat:

Zooiden cylindrisch of compact zijn
De lophophoor (vrijwel) cirkelvormig is
Er géén epistome is
De lichaamswand bestaat uit verschillende weefsels, zonder spierweefsel
De lichaamswand soms gecalcificeerd is (niet in zoet/brakwater soorten)
Het mechanisme voor uitstulpen van de lophophoor afhankelijk is van deformatie van de lichaamswand door spieren
Het coelom van iedere zooide gescheiden is van alle andere door een schot (spetum) of een dubbele wand
Nieuwe zooiden geproduceerd worden door (vaak vlak naast elkaar liggende) vertakkende series achter groeipunten door de vorming van nieuwe septa
Cystide vorming gaat vooraf aan polypide vorming
Er grote hoeveelheden spermatozoa ontstaan
Zooiden polymorf zijn (marine soorten)

Klasse Phylacolaemata

Voor de Phylacolaemata in zijn algemeen geldt dat:

Zooiden in hoofdvorm cylindrisch zijn
De lophophore, en dus de tentakelkrans, hoefijzervormig is
De tentakelkrans dubbel is, waarbij de binnenste tentakels korter zijn dan de buitenste
De mond geplaatst is in de bocht van de hoefijzervormige lophophoor (in het korte deel van de U)
Er een epistome is
De lichaamwand spierweefsel bevat
het mechanisme voor uitstulpen van de lophophoor afhankelijk is van de circulaire spieren in de lichaamswand
Er géén verkalking van de wand optreed
Het coelom continu (open verbonden) is tussen de zooiden
Nieuwe zooiden ontstaan door eerst de polypide (niet-lophophoor structuur) te repliceren
De cystiden differentiëren nadat de polypiden ontstaan zijn
Er grote hoeveelheden spermatozoën ontstaan
Er statoblasten gevormd worden

Orde Ctenostomata

Speciaal de orde Ctenostomata (ktenos = kam, stoma = mond) is voor zoetwater relevant. Hiervoor geldt dat:

Er een sub-orde Carnosa is
De zooiden cylindrisch tot afgeplat zijn
De wanden membraanachtig tot gelatineus zijn, niet verkalkt
De opening (vrijwel) aan het einde van de polypide staat
de opening vaak afgesloten wordt door een kraag

sub-orde Carnosa

Voor de sub-orde Carnosa is interessant dat:

De primaire zooide door knopvorming volwaardige 'dochter' zooiden vormt (in zee levende soorten soms anders)
De zooiden afgeplat zijn en 'adherent' en niet op een stolon staan
Als twee kolonies elkaar al groeiend tegen komen dan
1. groeien ze niet samen
2. groeien ze niet over elkaar heen (wat ze wel met andere 'obstakels' zouden doen)
Als twee lobben van één kolonie elkaar al groeiend tegenkomen dan smelten ze samen